14 Ekim 2025 Salı

Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi

Kelin ilacı olsa…

Ülkemizde 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu olmak üzere kanunlar, belediyelere sosyal yardım ve sosyal hizmet alanında önemli yetki ve fonksiyonlar yükleyerek, Sosyal Belediyecilik hizmetlerini şart koşmuş, güvence altına almıştır. Kimsesizlerin, evsizlerin, sokak çocuklarının ve muhtaç kadınların barınma ihtiyaçlarından tutun da yaşlılara huzurevleri tesis etmek, kütüphane ve kültür merkezlerini mahallelere kadar […]

Bir Kadehin Bedeli: Erkeklerin Alkol Kullanımı Kadın ve Çocukları Nasıl Etkiliyor?

Yeni araştırma, erkeklerin alkol kullanımının yalnızca bireysel bir alışkanlık olmadığını; kadınların ruh sağlığını, çocukların gelişimini ve aile içi huzuru doğrudan etkilediğini ortaya koydu.
Uzmanlara göre alkol, sadece içeni değil; ailesini ve toplumun geleceğini de yaralıyor.

“Canlı Yayında Kumar: Eğlence mi, Bağımlılık mı?”

Canlı yayın platformlarında yapılan kumar yayınları, gençler arasında hızla bağımlılık riski yaratıyor.
Yeni araştırmalar, bu yayınların sadece “eğlence” değil, gerçek para kaybı ve psikolojik bağımlılıkla sonuçlanan bir tuzak haline geldiğini gösteriyor.
Uzmanlara göre izleyiciler, yayıncılarla kurdukları “sanal dostluk” hissiyle riskli davranışları normalleştiriyor.
Denetimsiz platformlar, özellikle çocuk ve gençler için büyük tehlike barındırıyor.
Eğlence adı altında yayılan bu içeriklerin, modern çağın dijital kumarhanelerine dönüştüğü uyarısı yapılıyor.

Yeni Çalışma: Sigarayı Bırakmak Kanser Tedavisinde Hayat Kurtarıyor

Yeni araştırma, sigarayı bırakan kanser hastalarında tedavi başarısının ve yaşam süresinin anlamlı biçimde arttığını ortaya koydu.
Nikotin, ilaç etkinliğini azaltıyor; sigarasız tedavi ise hem bağışıklığı güçlendiriyor hem komplikasyonları azaltıyor.
Uzmanlar: “Sigarayı bırakmak, tedavinin bir parçası değil; tedavinin kendisidir.”

Uyuşturucuda Aile ve Ekonomi Etkisi

Uyuşturucuyla mücadele sadece bireysel bir irade meselesi değildir.
Ekonomik sorunlar aileleri zayıflatıyor, aile bağı zayıfladıkça gençler savunmasız kalıyor.
Gerçek çözüm; aile temelli, ekonomik ve sosyal politikalarla gençleri yeniden hayata kazandırmaktır.

Çetelerden Kurtulmanın Yolu: Gençleri Suçtan Değil, Boşluktan Kurtarmak

Çetelerle mücadele sadece bir güvenlik meselesi değil; gençlerin yönsüzlük, umutsuzluk ve gayesizlik içinde bırakılmasının sonucudur.
Gençleri suçtan korumak istiyorsak, onlara hedef, anlam ve aidiyet kazandırmalıyız.
Suçun kökünü sokakta değil, sistemde aramalıyız.

🧠 Uyku Sırasında Beyin Ne Kaydediyor? Duygular Değil, Talimatlar!

Uykunun yalnızca dinlenme değil, aktif bir öğrenme süreci olduğunu gösteren yeni bir araştırma, bellek oluşumunda duyguların değil, bilinçli yönlendirmelerin belirleyici olduğunu ortaya koydu.
Frontiers in Behavioral Neuroscience dergisinde yayımlanan bu çalışma, katılımcıların EEG ile izlendiği laboratuvar deneylerinde, beynin “hatırla” komutu verilen bilgileri duygusal içeriklerden daha güçlü biçimde sakladığını gösterdi.

Araştırmaya göre, uyku iğciği aktivitesi (sleep spindle) hatırlama performansını artırırken, derin uyku evresi gereksiz bilgilerin silinmesine aracılık ediyor.
Bu bulgular, “uyuyarak öğrenme” fikrine bilimsel bir temel kazandırırken, uykudan önce yapılan tekrarların neden kalıcı olduğunu da açıklıyor.

Kısacası beyin, uykuda bir bilgi editörü gibi çalışıyor:
Duygusal dalgalanmalardan çok, önceden “önemli” olduğu vurgulanan bilgileri koruma eğiliminde.
Eğitim, psikoloji ve nörobilim alanları için önemli ipuçları sunan bu araştırma, öğrenme süreçlerinde “neye odaklanacağımızı bilmenin” uykudan bile daha kritik olduğunu hatırlatıyor.

Uyuşturucu ve Alkolün Görünmeyen Dinamiği

Uyuşturucu ve alkol bağımlılığı, bireysel bir zayıflık değil; toplumsal, ekonomik ve psikolojik koşulların sonucudur. Araştırmalar, gençlerin maddeye “zevk için” değil, stres, yalnızlık ve baskıdan kaçmak için yöneldiğini gösteriyor. Eğitimli veya yoksul fark etmiyor; sistem, her kesimi aynı çıkmaza itiyor.
Sorun gençte değil, ortamda.
Çözüm ise anlamakta, yargılamakta değil.

Fakirlik Ölüm Getiriyor: Uyuşturucunun Sessiz Ekonomisi

Küresel araştırmalar, ekonomik krizlerin uyuşturucu kullanımını doğrudan artırdığını gösteriyor.
Ucuz ve kolay erişilen sentetik maddeler, yoksul kesimler için “kaçış kapısı” haline geliyor.
Gelir düştükçe madde kullanımı artıyor, ölümler dramatik biçimde yükseliyor.
Türkiye’de de tablo farklı değil: Fakir semtlerde amfetamin ve bonzai; zengin bölgelerde ise kokain ve alkol öne çıkıyor.
Yoksulluk sadece geçimi değil, yaşamı da tehdit ediyor.

Dünya Uyuşturucu Krizi: Ölümler Son 30 Yılda İki Katından Fazla Arttı

📊 Küresel Madde Bağımlılığı Gerçekleri (1990–2021)
🌍 Madde kullanım bozuklukları hızla artıyor, küresel halk sağlığı için büyük yük.
💊 En büyük yük opioid kullanımı; ölümlerin başlıca nedeni aşırı doz.
⚠️ Ölümler %122 arttı → 61.774’ten 137.278’e.
☠️ Her yıl yaklaşık 500.000 kişi bağımlılıktan ölüyor.
🧠 Sağlıklı yaşam yılı kaybı (DALY) %75 arttı → 8,9M’dan 15,6M’a.
📈 Toplam vaka sayısı %34 artarak 53,1 milyon oldu.
👥 En çok etkilenenler: 15–49 yaş arası genç yetişkinler.
👨 Erkeklerde kullanım, kadınlardan belirgin şekilde daha yüksek.
💰 Yüksek gelirli ülkelerde opioid & alkol, düşük–orta gelirli ülkelerde amfetamin, esrar & çoklu kullanım öne çıkıyor.
⚡ Sonuç: Ölüm, sakatlık, ruh sağlığı sorunları ve üretkenlik kaybı.
🏥 Sağlık sistemleri yetersiz → artan vaka yükünü kaldıramıyor.
✅ Çözüm: Erken önleme, tedaviye erişim, zarar azaltma ve sosyal destek şart.

Sessiz Çığlık: Uyuşturucu ve Kumar Raporlarının Anlattığı Gerçek

Türkiye Uyuşturucu Raporu 2024 ve Yeşilay Türkiye Kumar Raporu 2025, gençliğin iki büyük tehditle karşı karşıya olduğunu gösteriyor: uyuşturucu ve kumar.

2023’te 322 bin şüpheli hakkında uyuşturucu bağlantılı işlem yapıldı, 21,9 ton metamfetamin ele geçirildi.

Uyuşturucuya bağlı ölümler 941’e çıktı, ölenlerin çoğu 32 yaş altı gençler.

Türkiye’de 15 yaş üstü nüfusun %10,1’i hayatında en az bir kez kumar oynadı, 6,8 milyon kişi.

Online bahis gençler arasında hızla yayılıyor; son 30 günde gençlerin %6,6’sı yasa dışı bahis oynadığını bildirdi.

Hem uyuşturucu hem de kumar, yalnız bireyleri değil aileleri ve toplumu yıkıyor.
Çözüm, yalnızca operasyonlarla değil; aile temelli müdahaleler, iş ve gelecek umudu, rehabilitasyon ve sosyal projelerle mümkün.

Ev Genci Gerçeği ve Sessiz Tehlike

Türkiye’de gençlerin yalnızca %39,5’i istihdamda, %60,5’i ise ne çalışıyor ne de iş arıyor. Üniversite diploması iş bulmayı kolaylaştırmıyor; gençler staj adı altında ucuz işgücüne mahkûm ediliyor. Bu boşlukta gençler spor bahisleri ve bağımlılıklara sürükleniyor. Birkaç lirayla başlayan kumar alışkanlığı, aileleri ve hayatları yıkacak boyuta ulaşıyor. Çözüm, nitelikli eğitim, güçlü istihdam politikaları ve sosyal desteklerle gençleri hayata kazandırmak.

Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi