KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON ( CPR )

CPR, durmuş bir kalbi yeniden canlandırma işlemlerinin tamamına verilen addır. Kardiyak arrest olan bir kişide spontan kan dolaşımını ve solunumu düzeltmek için başka önlemler alınana kadar kan dolaşımını sağlayarak beyin işlevlerini muhafaza etmek amacıyla el ile yapılan kalp masajları ve yapay ventilasyonu içeren bir acil durum prosedörüdür.

Beynin işlevsel fonksiyonlarını yerine getirememesi hayati risk taşımaktadır. Çünkü eğer bu süre 4 dakikayı geçerse artık beyinde geri dönüşümsüz hasarlar ( Şekil A- 1.)meydana gelecektir.

Şekil A-1. Beyin hasarı oluşum süreleri ve riskleri.

Hastanede gelişen ani kardiyak veya solunum arrestinde mavi kod ekibine haber verildikten sonra en kısa sürede başlanılan CPR uygulamasınında bir kalitesi ve sıralaması vardır.

CPR esnasında yapılanlar;

Kalp masajı
Aritminin düzeltilmesi
Geri döndürülebilir nedenlerin ortadan kaldırılması

Geri döndürülebilen nedenler ve amacı nedir?

− Hipoksi: Dokuların oksijensiz kalması.

− Hipovolemi: Kanda bulunan sıvının az olması.

− Hipo / hiperkalemi ve diğer elektrolit bozuklukları: Hipokalemi vücutta potasyumun azlığını , hiperkalemi ise potasyum fazlalığını belirtir.

− Hipotermi: Vücut ısısının fazla ve tehlikeli bir şekilde düşmesi

− Trombozis: Kan damarlarında pıhtılaşmadan kaynaklı tıkanma oluşması.

− Tamponand-kardiyak: Perikardiyal boşluğa dolan sıvının kalbe yaptığı basınç nedeniyle diastolik ventriküler dolumun azalmasına ve buna bağlı olarak hemodinamik şoka neden olabilen acil bir durumdur.

− Toksinler: Herhangi bir ilaç veya zehirli madde.

− Tansiyon pnömotoraks: Havanıın akciğerlere girip çıkamaması sonucu akciğerlerin sönmesi ile oluşan tehlikeli bir nedendir.

Amaç ; Eğer bu nedenleri bilip tedbirlerimizi alırsak hastanın kardiyak arrest olma olasılığını büyük oranda düşürebiliriz. Örneğin hastanın hava yolu güvenliğini sağladığımızda hipoksi oluşumunu azaltıyoruz yada bir kanama varlığında, kanamayı kontrol altına alarak oluşabilecek hipovleminin önüne geçeriz.

Aritminin Düzeltilmesi;

− Aritminin düzeltilmesi asıl olarak defibrilatör ( Şekil A-2. ) denilen şok cihazları sayesinde yapılır.

− Burada asıl önemli olan; duran bir kalbe ilk olarak elektrik şok uygulanmaz.

− Defibrilasyon yani kalbe elektrik şok uygulaması yapılabilmesi için belirli kalp ritimleri vardır ( ventriküler fibrilasyon ve ventriküler taşikardi) Aksi takdirde arrest olan bir kalbe elektro şok uygulanmasının bir etkisi olmayacaktır.

− Diğer kullanılan işlem ve ekipmanlar; kardiyoversiyon, pacemaker,ilaçlar

( adrenalin, atropin, bikarbonat ) .

Şekil A-2. Defibrilatör.

NOT; Etkili ve kaliteli bir CPR sonucunda sağ kalım oranı artmaktadır.

Şekil A-3. Sağkalım zinciri.

Etkin ve Kaliteli CPR’ ın temel ögeleri ;

Erken acil çağrı
Erken yardım ulaşımı
Erken kalp masajı
Erken defibrilasyon
100/dk bası hızı
Yeterli bası derinliği ( yetişkin ve çocuklarda 5 cm , yenidoğanlarda ise 4 cm) • Aşırı ventilasyonu engellemek.
Post kardiyak bakım.

CPR;

Temel yaşam desteği ve
İleri yaşam desteği , diye ikiye ayrılır.

Temel Yaşam Desteği ;

Kalbi durmuş bir hastanın hayatını kurtarmak için havayolunu açmak , sonrasında kalbi durmuş kişiye yapay solunum ile akciğerlerine oksijen gitmesini, dış kalp masajı ile de kalpten kan pompalanmasını sağlayarak dokulara yeterli düzeyde kan gitmesini sağlamak üzere yapılan ilaçsız müdahalelerdir.

Şekil A-4. Temel yaşam desteği algoritması.

İleri Yaşam Desteği;

Dolaşım ve solunum yolu devamlılığı , arrest sonrası için gereken işlemlerin tümüne denir. Nedene yönelik tedavi için başka ilaç ve cihazlar gerekebilir. CPR’ın başarısı , nabzın normal ritmine döndürülmesi ve yaşam için gerekli kan basıncının oluşturulabilmesidir.