Yeni Hafıza Yollarının Beyinde Oluşumu

Toplumda çok kullanılan bir ifade vardır.

“Tekrarlanan şey karar kılar, sabit kalır” manasında kullanılan bir ifade:

“Et-tekrârü ahsen velev kâne yüz seksen.”

Yani “Tekrar etmek en güzeldir, 180 kere de olsa!”

Şimdi sizleri duyar gibiyim, tıbbi makale ile bu halk sözünün ne alakası var?

Pratik Yapmak Mükemmelleştirir

Rockefeller Üniversitesi ve UCLA’daki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir çalışma, “pratik yapmak mükemmelleştirir” sözünün bilimsel bir temele dayandığını ortaya koyuyor. Nature dergisinde yayımlanan bu araştırma, tekrarlanan uygulamaların beynimizdeki sinir yollarını nasıl sağlamlaştırdığını gösteriyor.

Çalışmanın Temel Bulguları

Araştırmacılar, farelerdeki 73.000 kortikal nöronu, iki hafta boyunca belirli bir görevi öğrenip tekrarlarken gözlemlediler. Bu gözlemler, çalışma belleği devrelerinde bellek temsillerinin kararsız durumdan kalıcı duruma dönüştüğünü ve tekrarlanan uygulamalar sonrasında performansın neden daha doğru ve otomatik hale geldiğini açıkladı.

Rockefeller Nöroloji ve Biyofizik Laboratuvarı Başkanı Alipasha Vaziri, “Bu çalışmada, çalışma belleğinin pratik yoluyla nasıl geliştiğini gösteriyoruz. Bu içgörülerin yalnızca öğrenme ve hafıza anlayışımızı geliştirmekle kalmayıp, aynı zamanda hafızayla ilgili bozuklukların ele alınmasında da etkileri olmasını bekliyoruz,” diyor.

Beynin Kristalleşmesi

Araştırmacılar, farelerdeki nöron popülasyonlarının hücresel aktivitesini iki hafta boyunca gözlemlemişler. Şunu fark etmişler: Çalışma belleği devreleri devamlı bir dönüşüm halindeler. Başlangıçta kararsız olan bu devreler, fareler görevi tekrar tekrar uyguladıkça dengelenmeye ve katılaşmaya başlıyor.

Yazarlar, bu süreci “kristalleşme” olarak tanımlıyor ve “tekrarlanan eğitimin yalnızca beceri yeterliliğini arttırmakla kalmayıp, aynı zamanda beynin hafıza devrelerinde derin değişikliklere yol açarak performansı daha doğru ve otomatik hale getirdiğini” belirtiyorlar.

İleriye Dönük Araştırmalar

Bu çalışmanın bulguları, LBM (ışık boncuk mikroskobu) teknolojisinin büyük ölçekli ve derin doku görüntüleme yetenekleri sayesinde mümkün kılındı. Araştırmacılar, gelecekte farklı nöron hücre tiplerinin ve internöronların uyarıcı hücrelerle etkileşiminin bu mekanizmaya aracılık etmedeki rolünü incelemeyi planlıyorlar. Ayrıca, öğrenmenin nasıl uygulandığını ve yeni bir bağlama nasıl aktarılabileceğini, yani beynin öğrenilen bir görevden bazı yeni bilinmeyen problemlere nasıl genelleştirilebileceğini anlamak da hedefleniyor.

Bu çalışma, öğrenme ve hafıza süreçlerine dair önemli içgörüler sunmakta ve hafızayla ilgili bozuklukların tedavisinde yeni yaklaşımlar geliştirilmesine ışık tutmaktadır.

O zaman ne diyoruz:

“Tekrar etmek en güzeldir, 180 kere de olsa!”

Kaynak:

Volatile working memory representations crystallize with practice. Arash Bellafard, Ghazal Namvar, Jonathan C. Kao, Alipasha Vaziri & Peyman Golshani. Nature (2024). doi.org/10.1038/s41586-024-07425-w

Facebook

Twitter