Cell dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, COVID-19’a neden olan virüs olan SARS-CoV-2’nin Omicron varyantına karşı bağışıklık sağlamak için kullanılan mRNA aşılarında ek bir “güçlendirici” dozuna ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu çalışmanın sonuçlarına göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde mevcut olan COVID-19 aşılarının geleneksel dozlama rejimlerinin Omicron varyantını tanıyabilen ve nötralize edebilen antikorlar üretmediğini göstermektedir.

Kasım ayının sonlarında, Güney Afrika’daki sağlık yetkilileri, daha önce bilinmeyen bir SARS-CoV-2 varyantının ülke genelinde hızla yayıldığını bildirmişlerdi. Dünya Sağlık Örgütü tarafından Omicron adı verilen bu varyantın, daha önce COVID-19 enfeksiyonlarının çoğuna neden olan varyant olan Delta’dan çok daha bulaşıcı olduğu daha sonra kanıtlandı.

Bilim insanlarının ilk aklına gelen soru; “Acaba mevcut aşılar, insanları Omicron’a karşı koruma sağlayabilecekler miydi?”

Yazarlar, ilk önce iki doz mRNA’yı içeren Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan üç COVID-19 aşısının etkinliğini değerlendirmek için laboratuvarda kullanılabilecek, “psödovirüs” olarak bilinen Omicron’un zararsız bir versiyonunu oluşturdular. Balazs ve meslektaşlarının oluşturduğu psödovirüs, ilk olarak Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde tespit edilen orijinal SARS-Cov-2 suşunda bulunmayan “spike” proteininde 34 mutasyona sahip Omicron’un davranışını taklit etti.

Daha sonra, ABD’de uygulanan üç COVID-19 aşısından biriyle tam olarak aşılanmış 239 kişiden kan örnekleri alındı.

Çalışma grubuna ise, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin tavsiyelerine göre, Pfizer veya Moderna aşısından üçüncü bir takviye dozu almış 70 erkek ve kadın dahil edildi.

Kan örnekleri, her aşının Omicron psödovirüsünün yanı sıra Delta ve vahşi tip virüslere karşı antikorlar şeklinde koruyucu bağışıklık üretimini ne kadar etkili bir şekilde indüklediğini ölçmek için kullanıldı. Sonuçlar çarpıcıydı. Balazs, “Yakın zamanda iki doz mRNA aşısı veya bir doz Johnson & Johnson ile aşılanmış kişilerden alınan örnekleri kullandığımızda Omicron varyant psödovirüsünün çok az nötralizasyonunu saptadık” derken, “Fakat üç doz mRNA aşısı alan kişiler, Omicron varyantına karşı çok önemli nötralizasyona sahipti.” dedi.

Bir mRNA güçlendiricinin neden Omicron’a karşı bağışıklık korumasını önemli ölçüde iyileştirmesinin nedeni henüz net olarak ispatlanmış değil. Ancak yazarlardan Garcia-Beltran, ek bir dozun, sivri proteine daha sıkı bağlanan antikorlar oluşturarak etkinliklerini artırmasının buna neden olduğu görüşünde. Ayrıca, bir takviye dozu, tüm SARS-CoV-2 formlarında ortak olan spike protein bölgelerini hedef alan antikorlar üretebilir. Garcia-Beltran, her iki teorinin de doğru olabileceğini söylüyor.

Çalışmaya göre üç dozlu mRNA aşı rejimi (yani, geleneksel iki doz ve Pfizer veya Moderna aşılarının bir destekleyicisi) Omicron’a karşı, COVID-19 vahşi tip suşuna veya Delta varyantına göre biraz daha düşük seviyelerde nötralize edici antikorlar sağladığını belirtiyor. Ancak çalışmanın sonuçları COVID-19 güçlendirici aşıları ile oluşan nötralize edici antikorların, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin 16 yaş ve üstü herkes için yeterli gördüğü miktarlarda olduğunu gösteriyor. Bu sonuçlar yine aynı merkezin, hatırlatma doz uygulamalarında mRNA aşılarının tercih edilmesi yönündeki tavsiyesini de desteklemektedir.

Omicron’a karşı korumada güçlendiricilerin çok önemli olabileceğine dair ek kanıtlar

MedRxiv dergisinde yayınlanan başka bir çalışmada da yazarlar; “İki doz mRNA’nın ‘tamamen aşılanmış’ anlamına geldiği veya COVID olan kişilerin aşılanmasına gerek olmadığı fikrini atmanın zamanı geldi” şeklinde bir sonuca varmışlar.

Bu çalışmada da yazarlar, antikorların omicron’a karşı ne kadar iyi dayandığını değerlendirmek 169 plazma örneğini omikron varyantının spike proteinini veya orijinal SARS-CoV-2’nin spike proteinini taşıyan zararsız bir virüsle karıştırmışlar. Daha sonra plazma örneklerinin iki varyantı ne kadar iyi nötralize ettiğini ölçmüşler.

Aşılanmamış COVID’den kurtulanlar ve iki doz mRNA aşısı veya bir doz Johnson & Johnson aşısı almış kişiler arasında, kan plazmasının nötralize etme yeteneği, omicron’dan önemli bir darbe aldı ve 30 ila 180 kat azaldı (tersine, delta varyantın sadece iki kat azalmaya neden olduğu bulunmuştur.) Araştırmacılar, özellikle ilgili olarak, bu gruplardaki insanların önemli bir bölümünün aşırı derecede düşük, hatta bazen tespit seviyesinin altında, nötrleştirici antikor seviyeleri gösterdiğini söyledi.

Ancak güçlendiriciler dikkate değer bir fark yaratmış. Enfeksiyonu takiben veya önceden aşılamadan sonra mRNA güçlendirici aşı alan kişiler, omicron’a karşı nötralize edici aktivitede yaklaşık 30 ila 200 kat artış göstermişler.

Önceki çalışmaların bulgularıyla uyumlu olarak, bu gelişme, mRNA güçlendiricilerin antikor düzeylerini artırdığını ve spike proteini daha etkili bir şekilde hedeflemek için devam eden evrimlerini destekleyebileceğini düşündürmektedir.

Akılda kalacaklar

Türkiye’de son verilere göre 6 Ocak 2022 itibarı ile hatırlatma dozu uygulanan kişilerin oranı %30,61. Bu verilere göre bir an evvel bu oranları yükseltmemiz gerektiği aşikar. Aksi halde günlük vaka sayıları 200 binleri geçecek gibi gözüküyor. Bu durum hem sağlık sisteminin iş yükünü inanılmaz artıracak, hem de hastalık nedeniyle çalışamayacak insanlardan dolayı ciddi bir iş gücü kaybına yol açacaktır.

Kaynak:

Garcia-Beltran, W. F., Denis, K. J. S., Hoelzemer, A., Lam, E. C., Nitido, A. D., Sheehan, M. L., … & Balazs, A. B. (2021). mRNA-based COVID-19 vaccine boosters induce neutralizing immunity against SARS-CoV-2 Omicron variant. Cell.

Schmidt, F., Muecksch, F., Weisblum, Y., Da Silva, J., Bednarski, E., Cho, A., … & Bieniasz, P. D. (2021). Plasma neutralization properties of the SARS-CoV-2 Omicron variant. MedRxiv.

Türkiye’de hatırlatma dozu uygulama durumu ( 6 Ocak 2022 itibarı ile)

Facebook

Twitter