Arterial kan gazı nedir?

Arterial kan gazı (AKG) doğrudan bir arterden alınan kan örneğidir. En sık kullanılan arter, ulnar arterin açıklığına emin olduktan sonra radial arterdir. Fakat femoral arter (daha az sıklıkla brakial arter ) acil durumlarda kullanılabilir.

Analizden önce pıhtılaşmayı önlemek için kan örneği bir heparinli enjektör içine alınmalıdır. Alınan kan örneği bir analizörle çalışılarak bir sonuç çıktısı üretilir. Analizörler genellikle yoğun bakım servislerinde, acil servislerde ve pediatrik, obstetrik ve solunum sistemi servislerinde bulunan pahalı, sofistike cihazlardır.

Arterial kan gazı neden çok önemlidir?

AKG örneği hastanedeki hastaların tanı ve tedavisinde önemli bilgiler sağlayabilir. Laboratuvar numunelerinin işlenmesini beklemek yerine sonuçların çabucak elde edilmesini sağlarlar.

Genellikle, bir hastanın solunum ve asit-baz durumunu; yani, PaO2, PaCO2, pH, bikarbonat ve baz fazlalığını belirlemek için kullanılır. PaO2, PaCO2 ve pH ölçülür ve diğer tüm değerler cihazlar tarafından hesapla üretilir.

Modern kan gazı analizörleri ayrıca, akut olarak hasta olan hastanın derhal değerlendirilmesinde çok yararlı olan hemoglobin, kan glikozu, elektrolitler ve laktat da ölçerler.

Ayrıca, hastaları ve bunların tedavisini izlemek için, örneğin kronik obstruktif pulmoner hastalığı olan hastaların oksijen tedavisinin yüksek konsantrasyon ve akımlarda kullanılması ile karbondioksit retansiyonu yapmasını görmek için kullanılır. Herhangi bir hastada, ek oksijen ile tedavi edildiyse, hastanın oksijen terapi konsantrasyonunu (FiO2) kaydettiğinizden emin olun. Çünkü AKG örneğindeki parsiyel oksijen basıncı (PaO2) değerlendirilirken tedavi sırasında uygulanan FiO2 bilinmelidir. PaO2/FiO2 oranı olarak bilinen hesaplama oksijenizasyonun değerlendirilmesinde özel öneme sahiptir.

Mekanik ventilatör ile havalandırılan hastaların değerlendirmesinde kullanılan PaO2/FiO2 oranının, normal aralığı 300-500 mmHg dır.

300 mmHg olması anormal gaz değişimi varlığı anlamına gelir.

200 mmHg’nın altına indiğinde ise artık “Ciddi Hipoksemi” den bahsedilir.

Kaynaklar:

Rachel K. Thomas. Common procedures – respiratory. Practical Medical Procedures at a Glance. London 2015; 6: 50

Kepekçi. AB. A’Dan Z’Ye Anesteziyoloji 2. baskı: Nobel Tıp Kitabevleri: İstanbul; 2019; 11:78-83