COVID-19 inme riskini artırıyor mu?

Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinden yapılan yeni bir araştırmada, COVID-19 öyküsü olan yaşlı inme hastalarının damarlarında tehlikeli kan pıhtıları geliştirme olasılığının, koronavirüs kaynaklı hastalığı olmayanlara göre daha yüksek olduğu gösterildi.

Venöz tromboembolizm adı verilen bir durum olan damarlarda oluşan kan pıhtıları inme sonrası yaygın bir komplikasyondur. Pıhtılar bir bacakta veya başka bir yerde oluşabilir, daha sonra serbest kalarak akciğerlere kan akışını engelleyebilir ve sıklıkla ölümcül pulmoner emboliye neden olabilirler.

Bu çalışmada, COVID-19’a neden olan virüs olan SARS-CoV-2’nin COVID-19 ile hastaneye kaldırılan kişilerde venöz tromboembolizm riskini artırabileceği öne sürülüyor.

Aslında literatürde bu konuda birçok çalışma var. Ama ne var ki, diğer çalışmaların hiçbirinde venöz tromboembolizm ile hastaneye yatmayı gerektirmeyen hafif COVID-19 semptomları olan inme hastaları arasındaki ilişki incelememişti.

Tong ve arkadaşları, 65 yaş ve üzerindeki 235.567 kişide venöz tromboembolizm ve COVID-19 arasındaki ilişkiyi incelemek için Medicare verilerini kullandı. Bu kişiler Nisan 2020 ile Kasım 2021 arasında akut iskemik inme ile nedeniyle hastaneye başvuran kişilerdi.

Bunların yüzde 7,8’inin yarısından biraz fazlasının hastaneye kaldırılmasını gerektiren bir COVID-19 öyküsü vardı.

Venöz tromboembolizm, yüzde 4,4 ile COVID-19 hastaneye yatış öyküsü olanlar arasında en yaygın olanıydı.

Hastaneye yatmayı gerektirmeyen COVID-19’luların yüzde 3,1’inde venöz tromboembolizm vardı. COVID-19 öyküsü olmayanların yüzde 2,6 ile venöz tromboembolizme sahip olma olasılığı en düşüktü.

Bu verileri özetlersek,

İnme hastaları arasında, COVID-19 hastaneye yatış öyküsü olanlarda yüzde 64 daha yüksek, COVID-19 geçirmiş ancak hastaneye yatırılması gerekmeyenler arasında yüzde 21 daha yüksek venöz tromboembolizm riski tespit edildi.

Çalışma henüz herhangi bir dergide yayınlanmadı. Bulgular, tam bir makale hakemli bir dergide yayınlanana kadar ön hazırlık olarak kabul edilmelidir.

Bu çalışmanın kısıtlamalarını, araştırmacılar venöz tromboembolizmin, inme hastaneye yatışlarından önce mi yoksa sırasında mı olduğunu belirleyememeleri olarak belirtiyorlar.

New York’taki Columbia Üniversitesi’nden epidemiyolog Amelia K. Boehme, bu çalışma ile ilgili yorumunda, “COVID’in venöz tromboembolizm riskini artırdığını biliyoruz. İskemik inmelerin venöz tromboembolizm riskini artırdığını biliyoruz. Dolayısıyla COVID ve iskemik inme kombinasyonunun venöz tromboembolizm riskini daha da artıracağı fikri klinik açıdan mantıklı.” dedi.

Bu çalışma, COVID-19 olan inme hastalarının potansiyel venöz tromboembolizm için dikkatle izlenmesi gerektiğini öne sürüyor.

Yazarlar, COVID-19 ile artan venöz tromboembolizm riski arasındaki bağlantının arkasındaki olası nedenlerin karmaşık olduğunu ve iyi anlaşılmadığını söylüyorlar. Yazarlara göre, inme hastalarının bazı altta yatan koşulları, ileri yaş, uzun süreli hareketsizlik, obezite ve önceki venöz tromboembolizm veya inmeyi içeren venöz tromboembolizm risk faktörleriyle örtüşebilir.

İnme geçiren hastalarda COVID-19 ile venöz tromboembolim arasındaki ilişkinin çözülmesi, pandemi döneminde inme hastalarına yaklaşım açısından önemlidir.

Venöz tromboembolizm nedir?

Kan damarlarındaki kan pıhtısından kopan bir parçacığın vücutta herhangi bir bölgeye giden damarı tıkamasıdır. Örneğin, akciğere doğru hareket ederek akciğere giden bir damarı tıkarsa, ven trombozunun potansiyel olarak en büyük hayati tehlike içeren bir komplikasyonu olan pulmoner embolizme yol açabilir.

Aynı şekilde tıkanan damara göre; venöz tromboembolizm sonucu, inme, kalp krizi vb. durumlar meydana gelebilir.

İnme nedir?

İnme (felç) beyne giden hayati kan ve oksijen akışının ani bir şekilde kesilmesi ya da azalmasıdır. Kalp krizine benzetirsek, bir anlamda “beyin krizi”dir. Kanlanamayan bölgedeki beyin hücreleri hızlıca ölmeye başlar ve inmenin oluştuğu bu bölgeden yürütülen kişisel fonksiyonlarda geçici ya da kalıcı kayıplar meydana gelir.

Kaynak:

Xin Tong, Quanhe Yang, and Robert K Merritt. Venous Thromboembolism Among Medicare Beneficiaries Hospitalized With Acute Ischemic Stroke With And Without History Of Covid-19. 2022. doi.org/10.1161/str.53.suppl_1.WMP53

Facebook

Twitter