Yüksek gelirli ülkelerdeki yüksek aşılanma oranı pandemiyi bitirebilir mi?

Nature Human Behavior dergisinde yayınlanan makalede yazarlar, kurdukları simülasyon ile dünya çapındaki insanları korumak için COVID-19 aşılarının %46’sının düşük gelirli ülkelerle paylaşılmasını öneriyor.

Çin’deki birden fazla kuruma bağlı bir araştırmacı ekibi, COVID-19 aşı dağıtımı sorunununa bir matematiksel simülasyon uyguladı. Araştırmacılar, çoğu insanı koruyacak adil bir aşı dağıtım seviyesinin hesaplanmasını hedeflediler.

Bilim adamlarının insanları COVID-19’a karşı korumak için aşılar geliştirmesinden kısa bir süre sonra, yüksek gelirli ülkelerdeki çok daha fazla insanın , ekonomik ölçeğin alt ucundaki ülkelerde yaşayanlardan çok daha fazla insanın aşı aldığı ortaya çıktı. ABD, Avrupa ve diğer yüksek gelirli yerlerdeki insanlar destekleyici aşılar yaptırırken, fakir ülkelerdeki birçok insan henüz herhangi bir aşı almamışken, uçurum pandemi boyunca genişledi . Bilim adamları, bu durumun her iki ekonomik kategorideki insanların da çıkarına olmadığı konusunda uyarıyorlar çünkü düşük gelirli ülkelerdeki insanlar aşılanmazsa virüs mutasyona uğramaya devam edecek, pandemiyi uzatacak ve düşük gelirli ülkelerdeki çok daha fazla insan ölecek.

Bu çalışmada, araştırmacılar, yeni varyantların ortaya çıkma riskini azaltmak için üretilen tüm aşıların yüzde kaçının düşük gelirli ülkelerde yaşayan insanlara verilmesi gerektiğini ve aynı zamanda yüksek gelirli ülkelerde yaşayanlara mümkün olduğunca fazla koruma sağlanması gerektiğini bilmek istediler. Hesaplamaları, en uygun yüzdenin %46 olduğunu gösterdi. Yüksek gelirli ülkeler, dünyadaki düşük gelirli ülkelere yapılan tüm aşıların neredeyse yarısını gönderir ve geri kalanını üst düzey ülkelere verirse, yeni varyantların geliştirilmesini önemli ölçüde azaltır, milyonlarca hayat kurtarır ve dünyayı alt üst eder. COVID-19’suz bir geleceğe giden yolda bunu yapmak şart.

Kaynak: Yang Ye, Qingpeng Zhang, Xuan Wei, Zhidong Cao, Hsiang-Yu Yuan & Daniel Dajun Zeng, Equitable access to COVID-19 vaccines makes a life-saving difference to all countries, Nature Human Behaviour (2022)

Entegre matematiksel modelin gösterimi.
a, Çoklu gerilim modeli.
Doğrusal bir gerinim uzayı ve tek yönlü kademeli bir mutasyonla yerel hareket göz önünde bulundurulur.
M olası suşların sayısını belirtir;
μm, enfeksiyon başına mutasyon olasılığını belirtir.
b, SVIERD modeli.
Duyarlı bireyler (S), küresel aşı tahsis stratejisi tarafından belirlenen bir aşılama oranında aşılanır (V).
Aşılanmış kişiler aşı bağışıklığını kaybettikten sonra duyarlı hale gelirler.
Maruz kalan bireyler m suşu ile enfekte olanlardır ve iki sınıfa ayrılırlar. Maruz kalan bireyler önce bulaşıcı hale gelir ve sonra iyileşmiş duruma (R) veya vefat ederler (D).
Basitlik için,
birlikte enfeksiyonun mümkün olmadığını ve iyileşen bireylerin hastalığa karşı bağışık olduğunu varsayıyoruz.
Seyahat kısıtlamaları nedeniyle, bulaşıcı ve ölen kişiler ülkeler arasında hareket etmemektedir.
Kaynak: DOI: 10.1038/s41562-022-01289-8

Facebook

Twitter